Wat heeft het regeerakkoord in petto voor u? Wordt de onderwijssector gespaard of zullen wij in de klappen delen? Welke opvallende maatregelen kunnen we nu al noteren en waarvoor moeten we op onze hoede zijn?
We hebben een nieuwe Vlaamse regering: N-VA,CD&V en Open VLD hebben elkaar gevonden en zullen vijf jaar lang het beleid op Vlaams niveau bepalen. De afspraken die zij gemaakt hebben, vinden we terug in het regeerakkoord dat het Vlaams parlement goedgekeurd heeft. Ondertussen is het duidelijk dat de nieuwe coalitiepartners ook nogal wat informele afspraken hebben gemaakt over het budget, waarover zedig wordt gezwegen in het officiële document. In de Morgen van 9 augustus 2014 worden de besparingen uitvoerig uit de doeken gedaan. De nieuwe minister-president wenste niet te reageren op deze berichten. ‘Vertrouwen, verbinden en vooruitgaan’ is een mooie slogan, maar het wekt weinig vertrouwen als de politieke overheid verkiest om slechts gedeeltelijk te communiceren.
Hieronder hebben we de opvallendste beleidsopties uit het regeerakkoord (cursieve tekst) van commentaar voorzien. Het volledige regeerakkoord vindt u hier. Op grond van de beschikbare informatie zullen we ook over de besparingen spreken, ook al moeten we afwachten hoe ze concreet geïmplementeerd worden.
LERARENLOOPBAAN
We sluiten een pact met de vakorganisaties en de onderwijsverstrekkers om de lerarenloopbaan weer aantrekkelijker te maken en het behoud van mensen in het beroep te verhogen. In het bijzonder hebben we aandacht voor de werving van leraren, de aanvangsbegeleiding, taakbelasting en werkzekerheid van startende leraren en de professionalisering in het algemeen. We opteren voor een gefaseerde aanpak, zodat deelakkoorden over bepaalde aspecten mogelijk zijn, evenwel vanuit een omvattende visie.
We bouwen meer flexibiliteit en autonomie in voor onderwijsinstellingen om een echt personeelsbeleid te kunnen voeren in hun school. Dat zal scholen toelaten om hun kader kwalitatiever in te vullen en hun leraren maximaal en efficiënt in te zetten in de klas We stimuleren onderzoek gericht op het didactisch handelen van leraren (praxisonderzoek) en het versterken ervan.
ACOD Onderwijs is net als in de vorige legislatuur bereid om haar verantwoordelijkheid op te nemen en het debat over de loopbaan van de leraar te voeren. Ook deze keer is ons uitgangspunt dat het volledige personeelcorps er beter van moet worden. Het kan en mag niet de bedoeling zijn om de situatie van een beperkte groep te verbeteren ten koste van anderen. Indien de nieuwe minister oprecht een pact wil afsluiten, dan moeten er ook financiële middelen voorzien worden. Dit is de enige manier om ingroeibanen te creëren voor de beginnende leraar, een eindeloopbaanplanning mogelijk te maken en de werkdruk beheersbaar te houden tijdens de loopbaan. Het is zorgwekkend dat men in diezelfde rubriek ook spreekt over autonomie en flexibiliteit voor de werkgevers met betrekking tot het personeelsbeleid. Dit zou de scholen toelaten om het kader kwaliteitsvol in te vullen en de leerkrachten maximaal en efficiënt in te zetten in de klas. ACOD Onderwijs zou graag vernemen welke regelgeving nu verhindert dat leraren maximaal en efficiënt worden ingezet in de klas. Volgens ons is het net de bestaande flexibiliteit (BPT-uren en dergelijke) die toelaat dat leraren niet ingezet worden in de klas!
De lijnen die de vorige regering heeft uitgezet voor het basisonderwijs, worden verdergezet (kleuterparticipatie, techniek en wetenschap in het lager onderwijs, belang van talenonderwijs).
Voor het secundair onderwijs wordt het masterplan integraal uitgevoerd. Verder wenst men het technisch en beroepsonderwijs op te waarderen. Bij het promoten van het ondernemerschap verliest men even het eigen uitgangspunt uit het oog.
We stimuleren ondernemingszin en ondernemerschap, met een leerlijn van kleuter- tot hoger onderwijs en door partners van de school in de klas te halen om ondernemerschap te bevorderen.
De overheid zou zich immers niet meer in laten met het hoe, maar enkel het kader schetsen. Het is natuurlijk geen toeval dat net op dit punt deze politieke partijen zich even laten gaan. Verder verzetten wij ons ook tegen de eenzijdige benadering die ondernemerschap in zich houdt. Als de overheid dit doorzet, zullen wij het ‘werknemerschap’ hier tegenover plaatsen.
Het secundair onderwijs zou niet ontzien worden in kader van de besparingen (rationaliseren, vermindering puntenenveloppe, beperken BPT-uren (?), …). Dat men via de invoering van de matrix in het kader van de hervorming van het secundair onderwijs mogelijk tot een rationalisering van het aantal studierichtingen zou komen, is geen verrassing. Tot nu toe werd echter steeds gesteld dat dit budget opnieuw geïnvesteerd zou kunnen worden in het secundair onderwijs, dit is nu duidelijk niet langer het geval. Als de hervorming van het secundair onderwijs een besparingsoperatie wordt, zal ACOD Onderwijs de eerste zijn om zich hiertegen te verzetten.
Het hoger onderwijs wordt vooral geviseerd in het kader van de besparingen die in het algemeen in de onderwijssector worden doorgevoerd. Dat een sector die nu al zwaar ondergefinancierd wordt, nogmaals moet inleveren, vinden wij onbegrijpelijk en onaanvaardbaar. Dat de hogescholen en universiteiten vervolgens zelf mogen ‘kiezen’ op welke manier ze de gederfde inkomsten recupereren (bij de student, door minder personeel in te zetten, …) is ongelooflijk cynisch. Indien in de nabije toekomst inderdaad bevestigd wordt dat het hoger onderwijs zwaar getroffen wordt, zullen acties niet uitgesloten zijn.
Het volwassenenonderwijs wacht een schaalvergroting en besparing. Men spreekt over een loonsvermindering van 2%, maar waarschijnlijk wordt een vermindering van de omkadering met 2% bedoeld). Omwille van het beperkte groeiritme in de sector (0,8% per jaar) is er nu al sprake van onderfinanciering. Dit nog versterken met bijkomende besparingen getuigt van kortzichtigheid. Bovendien is er nog een opvallende passage over NT2: Om inburgeraars zo snel als mogelijk te laten deelnemen aan het sociaal en economisch leven, is er nood aan meer gecombineerde leertrajecten, aan een aanbod tijdens vakanties en weekends en avonden, in functie van de behoeften en de competenties van de NT2-cursist en met voldoende geografische spreiding. Om dit te realiseren komen de middelen voor de organisatie van het NT2-aanbod onder het beheer van de minister bevoegd voor inburgering. Er wordt een aanbod uitgebouwd met private aanbodverstrekkers om hiaten op te vullen Het is moeilijk om de volledige draagkracht van deze passage in te schatten, maar dat ze niet veel goeds voorspelt, is duidelijk.
Over sommige niveaus schrijven we niets in dit artikel. Dit heeft alles te maken met de vaagheid van de tekst van het regeerakkoord. De beleidsnota van de minister zal voor deze sectoren meer duidelijkheid moeten brengen. We zullen op dat moment ook deze sectoren belichten.
Het is duidelijk dat de komende vijf jaar er heel wat uitdagingen op ons afkomen. Het is eveneens duidelijk dat wij meer dan op onze hoede zullen moeten zijn en dat we eventueel beroep zullen moeten doen op onze leden om ons verzet tegen bepaalde maatregelen te ondersteunen.